Przeskocz do treści

Autor: admin

pdfJoanna Skibska

dr, adiunkt, Uniwersytet Śląski w Katowicach, Katowice, Polska

e-mail: joanna@skibscy.pl

ORCID ID https://orcid.org/0000–0001–6096–3747

DOI: https://doi.org/10.24195/2616-5317-2021-33-17

Słowa kluczowe: model cyfrowo-liczbowy, model potrójnego kodowania, gotowość do uczenia się matematyki, dojrzałość do uczenia się matematyki, diagnoza umiejętności matematycznych.

STRESZCZENIE

Tekst został poświęcony gotowości dziecka 6-letniego do uczenia się matematyki. Przedstawia mózgową organizację posługiwania się liczbami, ze zwróceniem szczególnej uwagi na istnienie specjalnej sieci połączeń nerwowych odpowiedzialnych za uchwycenie zmian liczebności i porównywanie zbiorów oraz porządkowanie cyfr według fizycznej i numerycznej wielkości. Autorka dokonuje zestawienie pojęć gotowości i dojrzałości do uczenia się matematyki, wskazując na ich zależność oraz przedstawia dostępne narzędzia służące do oceny umiejętności matematycznych dziecka. Omawia badania przeprowadzone w grupie 6-latków dotyczące oceny dojrzałości do uczenia się matematyki w wybranych aspektach.

LITERATURA

Butterworth, B.)1999), The mathematical brain, London.
Dehaene, S., Dehaene-Lambertz, G., Cohen, V. (1998), Abstract representations of numbers In the Animals and human brain, „Trends in Neurosciences” nr 21.
Dehaene, S., Dehaene-Lambertz, G., Cohen, L. (1998), Abstract representations of numbers In the Animals and human brain, Trends in Neurosciences, nr 21.
Eger, E., Michel, V., Thirion, B., Amadon, A., Dehaene, S., Kleinschmidt,V. (2009), Deciphering Cortical Number Coding from Human Brain Activity Patterns, Current Biology, nr 19.
Gruszczyk-Kolczyńska, E. (2008), Dzieci ze specyficznymi trudnościami w uczeniu się matematyki. Przyczyny, diagnoza, zajęcia korekcyjno-wyrównawcze, Warszawa.
Koźniewska, E. (2006), Skala Gotowości Szkolnej. Podręcznik, Warszawa.
Oszwa, U. (2005), Zaburzenia rozwoju umiejętności arytmetycznych: problem diagnozy i terapii, Kraków.
Oszwa, U. (2006), Mózgowa organizacja posługiwania się liczbami, w: A. R. Borkowska, Ł. Domańska, (red.), Neuropsychologia kliniczna dziecka. Wybrane zagadnienia, Warszawa.
Spitzer, M. (2006), Jak uczy się mózg?, Warszawa.
Tryzno, A. (2006), Diagnoza edukacyjna dzieci 6–7 letnich rozpoczynających naukę,
Gdańsk.

pdfRyszard Parzęcki

prof. dr. hab., Gdańska Wyższa Szkoła Humanistyczna, Polska

e-mail: ryszardparzecki@op.pl

DOI: https://doi.org/10.24195/2616-5317-2021-33-16

Słowa kluczowe: specjalizacja mechatroniczna, moduły edukacyjne, szkolenia prozawodowe.

STRESZCZENIE

Specjalistyczne szkoły średnie rozpoczęły funkcjonowanie w roku szkolnym 2002/2003 w czternastu liniach (specjalność). W artykule przedstawiono kształcenie prozawodowe jako proces realizowany w specjalistycznych szkołach średnich o specjalności mechatronicznej. Program zajęć specjalistycznych obejmuje trzy moduły realizowane w klasach od pierwszej do trzeciej. Wyniki ewaluacji programów nauczania pokazały, że do ich pełnej realizacji niezbędne jest wyposażenie szkół w specjalistyczne pomoce dydaktyczne oraz odpowiednio przygotowani i systematycznie szkoleni nauczyciele, a także młodzież chętna do nauki, odpowiednio zmotywowana i przygotowana w gimnazjum.

LITERATURA

Baraniak, B. (red.) (2007), Pedagogika pracy, Warszawa.
Grzesiak, J. (2010), Podstawy teorii i metodyki kształcenia praktycznego nauczycieli. Konin.
Moos, J. (2002), Założenia programowo — organizacyjne kształcenia w liceum profilowanym, Łódź.
Figurski, J. (2003), Autorski program nauczania dla profilu mechatronicznego — konstrukcje, wdrażanie, ewaluacja. „Nowa Edukacja Zawodowa” nr 2.

pdfRafał Majzner

prof. dr hab. Wyższa Szkoła Humanistyczno-Techniczna w Bielsko-Biała,
Bielsko-Biała, Polska

e-mail: majzner@ath.bielsko.pl

ORCID ID https://orcid.org/0000–0003–1869–5894

DOI: https://doi.org/10.24195/2616-5317-2021-33-15

Słowa kluczowe: aktywność twórcza, ekspresja muzyczna dziecka, kształcenie nauczycieli, badania jakościowe.

STRESZCZENIE

Autor omawia zagadnienia związane ze stymulowaniem ekspresji twórczej dzieci w wieku wczesnoszkolnym. Przedstawia istotę, formy i metody ekspresji muzycznej oraz warunki, których spełnienie umożliwia jej rozwój. Celem niniejszego opracowania jest nie tyle przedstawienie wyników przeprowadzonych badań, ile ukazanie potrzeby i sensu stosowania procedury badań jakościowych w badaniach nad rozwijaniem twórczej ekspresji muzycznej dziecka. Dzięki ujęciu jakościowemu możliwe jest zrozumienie zasad, procesów i mechanizmów tworzenia. Inspiracją do prowadzenia badań jakościowych nad twórczą ekspresją muzyczną dziecka mogą być przykłady muzycznych ćwiczeń twórczych z wykorzystaniem zadań improwizacyjnych w klasach początkowych zaprojektowane przez badane osoby w celu zmiany praktyki szkolnej.

LITERATURA

Burowska, Z. (1980), Słuchanie i tworzenie muzyki w szkole, Warszawa.
Dziedziewicz, D. (2009), Twórczość dziecka — problemy identyfikacyjne [w:] Identyfikacja potencjału twórczego. Teoria. Metodologia. Diagnostyka, red. M. Karwowski, Warszawa.
Flick, U., (2011), O serii: Niezbędnik badacza [W:] G. Gibbs. Analizowanie danych jakościowych, Warszawa.
Kojs,. Dziecięca muzyka eksperymentalna [w:] Dziecko w świecie muzyki, red. B. Dymara, Kraków.
Lipska, E., Przychodzińska, M. (1991), Muzyka w nauczaniu początkowym. Metodyka,
Warszawa.Niziurski, M. (2006), Z zagadnień muzycznej twórczości dziecka [w:] Edukacja muzyczna. Tożsamość i praktyka, Lublin.
Pielasińska, W. (1996), Ekspresja i komunikacja międzyludzka [w:] Świat człowieka, świat sztuki, red. M. Śnieciński, Warszawa.
Sacher, W. (2006), Ekspresja muzyczna dzieci w szkole ogólnokształcącej [w:] Edukacja muzyczna. Tożsamość i praktyka, Lublin.
Szmidt, K. J. (2006), Twórcze czy nie? Kontrowersje wokół kreatywności dzieci, „Meritum” nr 1 (1).
Żuchelkowska, K. (2005), Metody twórcze i ich wpływ na rozwój zdolności muzycznych u dzieci w młodszym wieku szkolnym [w:] Wybrane zagadnienia edukacji uczniów zdolnych. Zdolności i stymulowanie ich rozwoju, T. 1, Kraków.

pdfMirosław Kordowski

prof. dr hab., Uniwersytet im. Adama Mickiewicza,
Poznan, Polska

e-mail: Kordowski-dyrygent@o2.pl

ORCID ID https://orcid.org/0000–0002–2110–1113

DOI: https://doi.org/10.24195/2616-5317-2021-33-14

Słowa kluczowe: estetyka, rozwój, wrażliwość, harmonia, osobowość, sztuka

STRESZCZENIE

Współczesny świat wymaga od nas ustawicznego kształcenia oraz pobudzenia społecznej i zawodowej aktywności. Takie działania należy wprowadzać jak najszybciej już u małych dzieci w przedszkolu, w szkole, bo „Czym skorupka za młodu nasiąknie…”. Dlatego należy postawić na wszechstronny rozwój dziecka, przy czym należy uwzględnić jego indywidualne potrzeby. Rola muzyki w tym zakresie jest bardzo duża, ponieważ muzyka to m.in. harmonia. Jej wpływ na układ psychosomatyczny udowodniono już w starożytności. Obcowanie ze sztuką ma niebagatelny wpływ na rozwój osobowości, na wszechstronny rozwój dziecka, a w przyszłości dorosłego człowieka. Dlatego takie działania należy wprowadzać jak najwcześniej. Bardzo istotne jest tutaj zachowanie ważności indywidualnej jednostki, bo tylko takie podejście może prowadzić do rozwoju. Nie można niczego narzucać. W takich działaniach nie może być też przypadkowości. Rozmiar i proporcje należy dostosować do realnych potrzeb, nie można dostarczać nadmiaru doświadczeń i tak, jak w każdej dziedzinie — należy zachować umiar. W tych wszystkich działaniach bardzo dużą rolę odgrywa szkoła, która nie zawsze zachowuje równowagę między zajęciami szkolnymi a pozaszkolnymi. Często też się spotyka narzucanie utartych schematów, standardów, co niestety nie prowadzi do rozwoju, a wręcz hamuje rozwój indywidualnej twórczości. Należy umiejętnie rozbudzać wrażliwość estetyczną w jak najmłodszym wieku i w ten sposób wydobyć zdolności odbierania wrażeń za pośrednictwem zmysłów. I tutaj właśnie ogólnie pojęta sztuka winna być środkiem do kształtowania osobowości, bo właśnie obcowanie ze sztuką prowadzi do ogólnego rozwoju jednostki.

Prowadząc Orkiestrę Dętą OSP przy MGOK w Koronowie, mam okazję obserwować te wszystkie zjawiska. Granie w orkiestrze, to nie tylko edukacja stricte muzyczna, to również działanie prowadzące do rozwoju takich cech, jak odpo-wiedzialność, punktualność, szacunek do dyrygenta i do samych siebie nawzajem, to również poznawanie historii, wzbudzanie patriotyzmu, a także zmiana wrażliwości na muzykę, rozwój osobisty, możliwość poznawania innych ludzi, z których często rodzą się przyjaźnie, no i wreszcie — poczucie własnej wartości.

LITERATURA

Dąbrowski, K. (1989), Zdrowie psychiczne,Warszawa.
Dąbrowski, K. (1989), Higiena psychiczna i jej stosunek do nauk pokrewnych, w: K. Dąbrowski (red.), Zdrowie psychiczne, Warszawa.
Dąbrowski, Z. (1986), Czas wolny dzieci i młodzieży. Warszawa.
Gloton, R., Clero, C. (1986), Twórcza aktywność dziecka, Warszawa.
Gołaszewska, M. (1989), Kultura estetyczna, Warszawa.
Gołaszewska, M. (1994), Universum sztuki, Kraków.
Gołaszewska, M. (1996), Egzystencjalne i esencjalne pytania wobec kultury estetycznej, w: Edukacja kulturalna a egzystencja człowieka, B. Suchodolski (red.), Ossolineum Wrocław — Warszawa — Kraków –Gdańsk.
Kępiński, A. (1989), Melancholia, Warszawa.
Nyderek, A. (1988), Czynniki warunkujące skuteczność pracy pedagogicznej nauczyciela wychowania muzycznego, Bydgoszcz.
Przecławska, A. (1986), Zróżnicowanie kulturalne a problemy wychowania, Warszawa.
Siciński, A. (red.) (1988), Styl życia. Przemiany we współczesnej Polsce. Warszawa.
Toti, G. (1983), Czas wolny. Warszawa.
Wierszyłowski, J. (1991), Psychologia muzyki, Warszawa.
Willems, E. (1993), O dyskursywności estetycznej, Warszawa — Kraków.
Zawrska, H. (1983), Wybór, opracowanie i posłowie, Rozmowa z Marią Kuncewiczową, Warszawa.
Żelazkiewicz, M. (1984), Zajęcia pozalekcyjne i opiekuńcza działalność szkoły, Warszawa.

pdfJolanta Kasperkowiak

mgr, nauczyciel, Szkoła Podstawowa w Gębicach,
Gębice, Polska
e-mail: ekologica@tlen.pl

DOI: https://doi.org/10.24195/2616-5317-2021-33-13

Słowa kluczowe: edukacja ekologiczna, zrównoważony rozwój (ekorozwój), edukacja dla zrównoważonego rozwoju, formy pracy w edukacji ekologicznej.

STRESZCZENIE

Artykuł podejmuje temat edukacji ekologicznej i edukacji dla zrównoważonego rozwoju w szkole i w społeczności lokalnej. Wyjaśnia pojęcie zrównoważony rozwój i opisuje różnice między edukacją ekologiczną a edukacją dla zrównoważonego rozwoju. Przedstawia także cele i zadania edukacji ekologicznej i edukacji dla zrównoważonego rozwoju w świetle literatury przedmiotu. Artykuł prezentuje formy pracy w edukacji ekologicznej możliwe do wykorzystania w szkole i poza szkołą, opisując jedną wybraną.

W oparciu o badania za pomocą kwestionariusza ankiety grupy dzieci uczestniczących w działaniu ekologicznym, ujawnia efekty edukacji ekologicznej szkół i współpracujących z nią instytucji i organizacji lokalnych.

LITERATURA

Burchard-Dziubińska, M. (2015), Zrównoważony rozwój — naturalnie, Katedra Ekonomii Rozwoju, Uniwersytet Łódzki w: http://www.e-czytelnia.abrys.pl/przeglad-komunalny/2010–2–454/srodowisko-4638/zrownowazony-rozwoj-naturalnie-1081, 21.08.2015 r.

Domeracki, P., Tyburski, W. (2015), Podstawy edukacji i kształtowania świadomości społecznej w duchu zrównoważonego rozwoju, https://repozytorium.umk.pl/handle/item/1215, z dn. 23.11.2015 r.

Domka, L. (2001), Dialog z przyrodą w edukacji dla ekorozwoju, Wydawnictwo Naukowe PWN SA, Warszawa-Poznań.

Gajuś–Lankamer, E., Wójcik, A. M. (2010), Edukacja dla zrównoważonego rozwoju. Poradnik dla studentów nauczycieli. UMCS, Lublin.

Giddens, A. (2004), Socjologia, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.

Grzesiak, J. (2014), Lekcje i diagnostyka psychopedagogiczna dziecka. PWSZ, Konin.

Kafel, K. (2014), W gąszczu definicji zrównoważonego rozwoju, MEN, http://www.ekoedu. uw.edu.pl, 1.08.2014 r.

Kalinowska, A. (2008), Edukacja dla Zrównoważonego Rozwoju w Polsce — stan i wyzwania w świetle ustaleń międzynarodowych podjętych na IV Konferencji UNESCO nt. Edukacji Ekologicznej (Ahmedabad 2007), IV Światowym Kongresie Edukacji Ekologicznej (Durban 2007) oraz 9 Konferencji Stron Konwencji o różnorodności biologicznej. Bonn.

Koncepcja ekorozwoju, http://intra.geo.uni.lodz.pl/1koncepcja_ekorozwoju.ppt z dn.
21.08.2014 r.

Kwiatkowski, S. M., Cichy (red.) (1966), Program edukacji środowiskowej. Teoria i praktyka, IBE, Warszawa-Skierniewice.

Mielcarek, A. (2012), Kształtowanie postaw proekologicznych w edukacji wczesnoszkolnej, (Formation pro-ecological attitudes in early childhood education), Edukacja Biologiczna i Środowiskowa, nr 3.

Paffrath, F. P. (1996), Umwelterziechung Okopadagogik, w: Taschenbuch der Padagogik, red. H. Hierdeis, T. Hug, Baltmannsweiler 1996, t. 4. w: H. H. Kruger, Metody badań w pedagogice, Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne, Gdańsk 2007.

Potyrała, K. (2011), Kształcenie przyrodnicze w obliczu zmian zachodzących w nauce, technice i kulturze, w: K. Potyrała, A, Walosik, (red.), Edukacja przyrodnicza wobec wyzwań współczesności, Kubajak, Krzeszowice.

Prawo ochrony środowiska, Ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 Dz. U. 2001 r. nr 62, poz. 627.

Przez Edukację do Zrównoważonego rozwoju, Narodowa Strategia Edukacji Ekologicznej, http://www.mos.gov.pl/g2/big/2009_04/97b75873145cdf7e7695ed9573147c78.pdf,
21.09.2015 r.

Tuszyńska, L. (2006), Edukacja ekologiczna dla nauczycieli i studentów, Wyższa Szkoła Pedagogiczna TWP w Warszawie, Warszawa.

Tuszyńska, L. (2010), Edukacja środowiskowa w społeczeństwie wiedzy, Warszawa.
Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 7 października 2009 r. w prawie
nadzoru pedagogicznego, Dz. U. 09/168/1324 z dnia 9 października 2009 r.

Ustawa o systemie oświaty z 7 września 1991 r. (z późn. zmianami), Dz. U. 2004r.

pdfWłodzimierz Gogołek

prof. dr hab. Uniwersytet Warszawski, Warszawa, Polska

e-mail: wlodzimierz@gogolek.pl

ORCID ID https://orcid.org/0000–0002–3073–3817

DOI: https://doi.org/10.24195/2616-5317-2021-33-12

Słowa kluczowe: edukacja, nauczanie, IT, zagrożenia, zdrowie, e-podręcznik.

STRESZCZENIE

Nowe technologie, w tym internet, sprzęt komputerowy i oprogramowanie stały się niezbędnym uzupełnieniem aktywności człowieka — także na wszystkich etapach edukacji. Nadzwyczajna atrakcyjność tych technologii zachęciła do zbyt pochopnego, ryzykownego przyjęcia modelu ich wprowadzania do praktyki szkolnej. Chodzi szczególnie o zagrożenia wynikające z technologii przekazu treści nauczania uczniom z wykorzystaniem potencjału komputerów.

LITERATURA

Carson, V., Pickett, W. Janssen, I. (2011), Screen time and risk behaviors in 10- to 16-yearold Canadian youth, „Preventive Medicine”, luty, www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/20637224 [luty 2012].

Chockalingam, S. (3013), Illustrated eBooks vs. Hard Copy Books for Children, www.
chillibreeze.com/articles_various/illustrated-eBooks-hard-copy-books-children-212.asp [30.05.2013].

Dutta, S., Bilbao-Osorio, B. (red.) (2012), World Economic Forum, www3.weforum.org/docs/Global_IT_Report_pdf [luty].

Efron, N. (2012), Can looking at a computer screen affect your eyesight?; www.abc.net.au/health/talkinghealth/factbuster/stories/2010/09/30/3025732.htm#.ULIH8YaIxn9 [listopad 2012].

Gogołek, W. (1976), O pewnym modelu komputeryzacji dydaktyki, Kielce.Skinner, B. F. (1954),The Science of Learning and the Art of Teaching, „Harvard Educational Review” nr 24.

Gogołek, W. (2012), Komunikacja sieciowa uwarunkowania, kategorie i paradoksy, ASPRA, Warszawa.

Hyla, M. (2012), Przewodnik po e-learningu, wyd. IV, Wolters Kluwer Business, Kraków.

Jeong, H. (2012), A comparison of the influence of electronic books and paper books on reading comprehension, eye fatigue, and perception, „Electronic Library” nr. 30, z. 3.

Jeong, H. (2012), A comparison of the influence of electronic books and paper books on reading comprehension, eye fatigue, and perception, „Electronic Library” nr 30, z. 3.

Kupisiewicz, Cz. (1966), Nauczanie programowane, Warszawa.

Mei-Ling Peng i in, (2012), The Influence of Low-powered Family LED Lighting on Eyes in Mice Experimental Model, „Life Science Journal”, nr 9 (1).

Pabin, T., Karczewicz, D. (2011), Wpływ pracy przy monitorach LCD na wybrane funkcje narządu wzroku, „Okulistyka” nr 4.

Page, A. S., Cooper, A. R., Griew, P., Jago, R. (2010), Children’s screen viewing is related to psychological difficulties irrespective of physical activity, „Pediatrics” nr 126 (5).

Peng, M. i in., (2012), The Influence of Low-powered Family LED Lighting on Eyes in Mice Experimental Model, „Life Science Journal” nr 9 (1).

Plebańska, M. (2011), E-learning. Tajniki edukacji na odległość, C. H. Beck, Warszawa.

Purcell K., i in., (2012), How Teens Do Research in the Digital World, „The Pew Research Center’s Internet & American Life Project Online Survey of Teachers”, 1 listopada; www.pewinternet.org/Reports/2012/Student-Research.aspx [listopad].

The Global Information Technology Report 2012.

pdfAgnieszka Zaskórska

mgr, nauczyciel,
Zespół Szkół Geodezyjno-Drogowych w Poznaniu
Poznań (Polska)
e-mail: agnieszka.z-g@wp.pl
https://orcid.org/0000–0002–0505–4660

DOI:

BIBLIOGRAFIA

Denek K., Pawelski L., Urbanek B., Wenta K. (2012), Wielkopolskie Forum Pedagogiczne w obliczu ewaluacji i innowacji, Kalisz — Szczecinek.
Dobrjańskyj I., Zymomrya I., Zymomrya M. (2017), Psychodydaktyka i aksjologia w
pedagogii procesów edukacyjnych, doktor honoris causa Jan Grzesiak, Kropywnyćkyj — Drohobycz — Użhorod.
Jasiński, Z., Parzęcki R. (red.) (2015), Aksjologiczno-docymologiczne konteksty ewaluacji w edukacji. Kalisz–Konin.
Sierakowska M. (2006), Z pasją trwam, wywiad z J. Grzesiakiem, „Szkiełkiem i Okiem”.
Zaskórska A. (2012), Działalność zawodowa, pasje i dorobek naukowy Profesora Jana Grzesiaka, w: K. Denek, L. Pawelski, B. Urbanek, K. Wenta (red.), Wielkopolskie Forum Pedagogiczne w obliczu ewaluacji i innowacji, Kalisz — Szczecinek.
Złota Księga Nauk Humanistycznych (2004), Wyd. Helion, Gliwice.

pdfHanna Wojciechowska

dr, nauczyciel,
Zespół Szkół Specjalnych nr 102 w Poznaniu
Poznań (Polska)
e-mail: haniadw@o2.pl

DOI:

Słowa kluczowe: aktywność, podręcznik, edukacja wczesnoszkolna, neurodydaktyka

STRESZCZENIE

W artykule przedstawiono funkcje podręcznika i ich powiązania z podstawowymi twierdzeniami neurodydaktyki. Poprzez to ukazano przydatność podręczników w edukacji najmłodszych dzieci z uwzględnieniem najważniejszego elementu warunkującego uczenie się — aktywności. Wskazuje się na to, iż nadal konieczna jest poprawa w zakresie konstruowania podręczników jak i projektowania dydaktycznego nauczycieli. Wiele wydawnictw opracowało więcej niż jedną propozycję do wyboru dla najmłodszych uczniów. W obiegowych opiniach nauczycieli jedne zestawy podręczników są „trudniejsze”, a inne „łatwiejsze”. Wciąż jednak uczeń klasy pierwszej pracuje z podręcznikiem do klasy pierwszej, uczeń klasy drugiej z podręcznikiem do klasy drugiej i tak dalej… Pomijana jest przed-wiedza dzieci. Treści proponowane w podręcznikach i ich koncentryczno-liniowy układ z podziałem na poszczególne klasy dają nauczycielowi pewne bezpieczeństwo, że w odniesieniu d każdego ucznia, treści podstawy programowej zrealizowano. Ważne jednak, aby nauczyciel, projektując zajęcia, w które zawsze powinna być wpisana poprawa, trzymał się najwierniej jednej zasady — aktywności ucznia.

BIBLIOGRAFIA

Denek, K. (2005). Ku dobrej edukacji. Toruń — Leszno.
Grzesiak, J. (2003). Diagnozowanie wobec ewaluacji w edukacji, in: J. Grzesiak (eds.), Ewaluacja i zmiany w edukacji. Konin.
Grzesiak, J. (2006). Pewność wiedzy i samodzielność działania w procedurze oceniania studenta w uczelni, in: J. Grzesiak (eds.), Ewaluacja i innowacje w edukacji. Ocenianie skuteczności kształcenia w szkole wyższej. Konin.
Grzesiak, J. (2006). Nauczanie „żywe” a karty pracy uczniów we współczesnej szkole, in: Edukacja jutra, K. Denek, T. Koszczyc (eds.), Wrocław 2006.
Grzesiak, J. (2007). O powołaniu nauczyciela do żywej metodyki wobec procedur ewaluacyjnych w zmieniającej się klasie szkolnej. In: J. Grzesiak (eds.), Ewaluacja i innowacje w edukacji. Autoewaluacja i refleksyjność nauczyciela. Konin.
Grzesiak, J. (2008). Ewaluacja w dialogu wobec badań jakościowych w edukacji, in:
J. Grzesiak (eds.), Ewaluacja i innowacje w edukacji. Ewaluacja w dialogu — dialog w ewaluacji. Kalisz — Konin.

Grzesiak, J. (2009). Samoocena versus ocenianie w edukacji. In: J. Grzesiak (eds.), Ewaluacja i innowacje w edukacji. Samoocena i ocena w kształceniu i wychowaniu. Kalisz — Konin.
Grzesiak, J. (2009). Komputer w edukacji początkowej dzieci. In: Komputer w edukacji. J. Morbitzer (eds.), Kraków.
Grzesiak, J. (2009a). Samoocena ucznia a samoocena nauczyciela. In: J. Grzesiak (eds.),
Ewaluacja i innowacje w edukacji. Samoocena i ocena w kształceniu i wychowaniu. Kalisz —Konin.
Grzesiak, J. (2010). Mentoring i coaching misją kompetentnego i odpowiedzialnego nauczyciela
nauczycieli, in: J. Grzesiak (eds.), Ewaluacja i innowacje w edukacji. Kompetencje i odpowiedzialność nauczyciela. Kalisz — Konin.
Grzesiak, J. (2011). Wprowadzenie do dialogu o ewaluacji jakości, in: J. Grzesiak (eds.),
Ewaluacja i innowacje w edukacji. Pomiar i ewaluacja jakości kształcenia, Kalisz — Konin.
Grzesiak, J. (2011). Wielozadaniowe i wielopodmiotowe konteksty ewaluacji jakości kształcenia. In: J. Grzesiak (eds.), Ewaluacja i innowacje w edukacji. Pomiar i ewaluacja jakości
kształcenia, Kalisz — Konin.
Grzesiak, J. (2012). O poprawie jakości edukacji narodowej na forum. In: J. Grzesiak (eds.), Ewaluacja i innowacje w edukacji. Poprawa jakości kształcenia i jej uwarunkowania. Kalisz — Konin.
Grzesiak, J. (2012). Determinanty poprawy jakości w obliczu krajowych ram kwalifikacji — kompetencji. In: J. Grzesiak (eds), Ewaluacja i innowacje w edukacji. Poprawa jakości
kształcenia i jej uwarunkowania. Kalisz — Konin.
Grzesiak, J. (2013). Modelowanie projektowania poprawy jakości kształcenia wyzwaniem dzisiaj — wczoraj i jutro. In: J. Grzesiak (eds.), Ewaluacja i innowacje w edukacji. Projektowanie
poprawy jakości kształcenia. Kalisz — Konin.
Grzesiak, J. (2013). Projektowanie poprawy jakości badań pedagogicznych versus projektowanie poprawy jakości edukacji. In: J. Grzesiak (eds.), Ewaluacja i innowacje w edukacji.
Projektowanie poprawy jakości kształcenia. Kalisz — Konin.
Grzesiak, J. (2014). Niepokój o dydaktykę w procedurze ewaluacji edukacji i nauk o niej. In: J. Grzesiak (eds.), Ewaluacja i innowacje w edukacji. Ewaluacja poprawy jakości kształcenia.
Kalisz — Konin.
Grzesiak, J. (2015). Jakość narzędzi pomiaru dydaktycznego versus jakość kształcenia, In J. Grzesiak (eds.), Ewaluacja i innowacje w edukacji. Jakość innowacji i ewaluacji w edukacji. Kalisz — Konin.
Grzesiak, J. (2016). Syntetyczny wskaźnik kompetencji ucznia służący poprawie jakości edukacji — kiedy? In: J. Grzesiak (eds.), Ewaluacja i innowacje w edukacji. Narzędzia pomiaru efektów kształcenia. Kalisz.
Sierakowska M., Z pasją trwam w tym zawodzie, „Szkiełko i Oko”, 2006, nr 3.

pdfBronisław Siemieniecki

prof. dr hab.
Uniwersytet im. Mikołaja Kopernika w Toruniu
Toruń (Polska)
e-mail: bron@torun.home.pl
https://orcid.org/0000–0003–0319–4018

DOI:

LITERATURA

Grzesiak, J. (2002), O nowe spojrzenie na ocenianie uczniów w reformowanej szkole, „Studia Pedagogiczno-Artystyczne”, t. II, Kalisz 2002.
Grzesiak, J. (2003), Swoboda i przymus w pedagogice radości, [w:] Edukacja jutra, K. Denek (red.), Poznań.
Grzesiak, J. (2009), Samoocena versus ocenianie w edukacji, [w:] Ewaluacja i innowacje w edukacji, J. Grzesiak (red.), Kalisz-Konin.
Okoń, W. (1984), Słownik Pedagogiczny, Warszawa.
Siemieniecki, B. (2012), Wstęp do pedagogiki kognitywistycznej, Wyd. Adorno, Rzym.
Słownik Języka Polskiego, Warszawa 1985.

pdfМикола Зимомря

доктор філологічних наук, професор, завідувач кафедри германських мов
і перекладознавства Дрогобицького державного педагогічного університету,
Дрогобич, Україна
e-mail: zimok@ukr.net
ORCID ID https://orcid.org/0000–0002–7372–4929

Іван Зимомря

доктор філологічних наук, професор, завідувач кафедри теорії та практики перекладу
ДВНЗ «Ужгородський національний університет», Ужгород, Україна
e-mail: ivan.zymomrya@uzhnu.edu.ua
ORCID ID https://orcid.org/0000–0003–3211–8268

Ольга Баніт

доктор педагогічних наук, старший дослідник, провідний науковий співробітник
відділу андрагогіки Інституту педагогічної освіти і освіти дорослих імені Івана Зязюна
Національної академії педагогічних наук України (Київ, Україна)
e-mail: olgabanit@ukr.net
ORCID ID https://orcid.org/0000–0001–9002–6439

Наталя Жмаєва

кандидат філологічних наук, доцент кафедри перекладу і теоретичної та прикладної
лінгвістики Державного закладу «Південноукраїнський національний педагогічний
університет імені К. Д. Ушинського», Одеса, Україна
е-mail: zhmaeva@gmail.com
ORCID ID https://orcid.org/0000–0003–3382–0155

DOI:

ЛІТЕРАТУРА

Grzesiak J. Aksjologiczno-docymologiczne konteksty ewaluacji w edukacji, książka wydana z okazji XV Jubileuszu Wielkopolskiego Forum Pedagogicznego, dedykowana Profesorowi Janowi Grzesiakowi — Jubilatowi LXX / red. nauk. Z. Jasiński, R. Parzęcki. Kalisz; Konin, 2017. 335 s.

Grzesiak J. Nauczyciel jako diagnosta i mentor poprawy jakości w dobie transformacji. Ліцей професійний: контекст освіти та виховання: наук. зб. на пошану Василю Маринцю з нагоди 70-річчя заслуженого працівника освіти України / упорядк. Івана Зимомрі, Яна Гжесяка; за заг. ред. Миколи Зимомрі. Ужгород, 2020. C. 102–114.

Grzesiak J. Polskie akcenty w opowiadaniach autorstwa Mykoły Zymomrya. Ліцей професійний: контекст освіти та виховання: наук. зб. на пошану Василю Маринцю з нагоди 70-річчя заслуженого працівника освіти України / упор. Івана Зимомрі, Яна Гжесяка; за заг. ред. Миколи Зимомрі. Ужгород, 2020. C. 115–131.
Grzesiak J. Wartości і determinanty kszałtowania kompetencji badawczych nauczyciela. Вічність слова: наук. зб. на пошану доктора філологічних наук, професора Миколи Ткачука; за ред. Ростислава Радишевського, Миколи Зимомрі. Київ; Тернопіль; Дрогобич; Ужгород, 2019. C. 416–430.
Grzesiak J., Naumenko N. Wychowanie przez przeżywanie treści dzieła literackiego. Ліцей професійний: контекст освіти та виховання: наук. зб. на пошану Василю Маринцю з нагоди 70-річчя заслуженого працівника освіти України / упорядк. Івана Зимомрі, Яна Гжесяка; за заг. ред. Миколи Зимомрі. Ужгород, 2020. С. 135–139.
Kto jes tkim w Kaliszu i powiecie. Kalisz, 2000.
Poczet osóbwy różnionych nagrodą Magera. 2019.
Profesor Jan Grzesiak — pedagog z powołania. Reforma w szkole — szkoła w reformie / red. L. Pawelski; PSNT. Szczecinek 2009. S. 285–288.
Progi w ulu. Wybór opowiadań Mykoły Zymomryi / redakcja Jana Grzesiaka. Kalisz; Konin; Drohobycz, 2019. 142 s.
Twarze i słowa. Kalisz, 2004.
Who is who w Polsce. Wyd. 3. Verlag für Personenenzyklopädien AG, 6304 Zug. Schweiz, 2004. 1240 p.
Wielkopolskie Forum Pedagogiczne w obliczu ewaluacji i innowacji, książka wydana z
okazji X Jubileuszu Wielkopolskiego Forum Pedagogicznego, dedykowana Profesorowi Janowi Grzesiakowi / red. nauk. K. Denek, L. Pawelski, B. Urbanek, K. Wenta. Kalisz; Szczecinek, 2012. 321 s.
Z pasją trwam w tym zawodzie.Szkiełkiem i okiem. Konin: PWSZ, 2016. S. 24–28.
Złota Księga Nauk Humanistycznych / Polski Instytut Biograficzny. Helion, 2004.
S. 115–116.

Ґжесяк Я. Обличчям до правди: мозаїка миттєвостей. Слово про Михайла Сікору. Франкова нива: альманах / за ред. М. Зимомрі, Б. Завідняка. Ужгород, 2020. Випуск 4. С. 6–96.
Зимомря М., Андрощук І., Баніт О., Якубовська М. Цінне видання — у ювілейний вінок визнання проф. Н. Г. Ничкало (Рец. на кн.: :Pedagogika bez granic. Warszawa, 2019. 492 s.). Естетика і етика педагогічної дії: зб. наук. праць. Київ; Полтава, 2020. Вип. 22. С. 201–207.